ကီၢ်လွံၢ်ဘ့ၣ်အၢၣ်လီၤစ့တၢ်မၤစၢၤ US$215m လၢလီၢ်ယံၤဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်
ကီၢ်လွံၢ်ဘ့ၣ်အၢၣ်လီၤစ့တၢ်မၤစၢၤ US$215m လၢလီၢ်ယံၤဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်
Myanmar Times, 23 Nov 2018
URL: https://www.mmtimes.com/news/four-countries-pledge-us215m-healthcare-remote-areas.html
အဲကလံးကီၢ်, ကီၢ်စွံၣ်ဒဲၣ်, ကီၢ်အမဲရကၤ, ဒီးကီၢ်စွံၣ်စလဲၣ် အၢၣ်လီၤအသးလၢ ကဟ့ၣ်မၤစၢၤ US$215 million လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ် ကျဲၤအဂီၢ်လၢ အတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ် ကမၤဂ့ၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ လၢကီၢ်ပယီၤလီၢ် ယံၤကမျၢၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤကဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ Access to Health Fund, ဒီး ဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအီၤလၢ United Nations Office for Project Services လီၤ.
ယဲၢ်နံၣ်တီၢ်ပူၤတၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်ကစးထီၣ်မၤအီၤဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၂၀၁၉ အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လၢ ကမၤထွဲဒီကလုာ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အဖီတၢၣ် ဒီးတၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်ဆိတဖၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲတၢ် မၤန့ၢ်ထီၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢပှၤကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်ဖဲ ၂၀၃၀ ဒ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးပာ်လီၤအီၤလၢ ကီၢ်ပယီၤဒီကလုာ်တၢ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ၂၀၁၇-၂၀၂၁ အသိးလီၤ.
"ပတဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဆီၣ်ထွဲကျိၣ်စ့လွံၢ်ဖု လၢအဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ကကျဲးစၢးဟ့ၣ်ထီၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤလၢအါ တသ့ဖဲအသ့လီၤ." Oren Ginzburg, လၢအမ့ၢ် Access to Health Fund အပှၤနဲၣ်တၢ် စံး၀ဲဖဲတၢ် ဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအမူး ဖဲ မုၢ်ဆၣ်အနံၤလီၤ.
စ့တၢ်မၤစၢၤသးစူၢ်ကမၤစၢၤ ပှၤလၢတကၢကီၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ် ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လၢခွဲးယာ်ဖီခိၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. က လဲၤစိာ်တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲတၢ်လိၣ်အိၣ်ဒိၣ်ကတၢၢ်အလီၢ် ဒီးကဂုာ်မၤစၢၤတၢ်ဖဲ တၢ်လီၢ်လၢဘၣ်ဒိလၢ တၢ်ထီဒုၣ်ဒါအဃိ သ့ၣ်တဖၣ်အလီၢ် လၢကီၢ်ပဒိၣ်ပှၤဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်မၤ လဲၤတုၤကီအလီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်မၤန့ၢ် တၢ်အိၣ်စှၤအလီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၢ် ဖဲဆူၣ်ချ့တၢ်မၤန့ၢ်တၢ် အကံၢ်စီတထီၣ်ဘးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကပာ်လီၤဆီစ့တၢ်မၤစၢၤ ဒီးဂံၢ်ဘါအပီးအလီ ဒ်သိးတၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်မၤအကျိၤအကွာ်, တၢ်ကဂုာ်ဆဲးမၤ ဒီး သူၣ်ထီၣ်တၢ်မၤလၢအပူၤကွံာ်တၢ်မၤန့ၢ်တ့ၢ်လံအဖီခိၣ်, 3MDG Fund လီၤ.
Access to Health Fund ကဆီၣ်ထွဲကီၢ်ပယီၤအတၢ်မၤ လၢကြတီဆၢက့ၤတၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တၢ်သ့ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ညၢ်ဂိၢ်ယ HIV, တၢ်ပသိၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်, ဃုာ်ဒီးမိၢ်ဒီးဖိတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ် ချ့သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ကရၢကပာ်လီၤဆီစ့ၢ်ကီး ဂံၢ်ဘါ တၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကဆီၣ်ထွဲကီၢ်ပယီၤဆူၣ်ချ့တၢ်မၤအကျိၤအကွာ် ခီဖျိတၢ်ဘျၢလီၤစ့လၢ ပှၤကညီဂံၢ်ထံးကံၢ်စီ, တၢ် လိၣ်တၢ်ဆီလီၤပာ်လီၤ, ဒီးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအကျိၤအကွာ်တဖၣ်လီၤ.
"ပကသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ် ပကဘၣ်သူစ့ထဲလဲၣ် လၢ၀့ၢ်တကူၣ်ကီၢ်ဒိၣ်အပူၤ, ဆူၣ်ချ့ဒီးတၢ်လိၣ်ခိၣ်လိၣ်ကွဲကိတိာ် မ့ၢ်တဲလီၤတံၢ်ပှၤ ဘၣ်ဃး တၢ်ပာ်လီၤန့ၢ်စ့ထဲလဲၣ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ." အူထ့လွ့ၤ, လၢအမ့ၢ်ပှၤနဲၣ်တၢ် အစၢၤ လၢ၀့ၢ်တကူၣ်ကီၢ်ဒိၣ်ဆူၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤ စံး၀ဲလီၤ.
အခဲအံၤကီၢ်ပဒိၣ်ပာ်လီၤဆီစ့ထဲ ၃.၆၅ မျးကယၤ လၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် လၢစ့ဘးကၠဲးခဲလၢာ်အကျါ, လၢအမ့ၢ်တၢ်အစှၤ ဒိၣ်မးလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ပတီၢ် ဒီးဟီၣ်က၀ီၤထံကီၢ်ပတီၢ်အဂီၢ်, အဂ့ၢ် ဒီကလုာ်တၢ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ စံး၀ဲအဖီခိၣ် လီၤ.
တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤကဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ Access to Health Fund, ဒီး ဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအီၤလၢ United Nations Office for Project Services လီၤ.
ယဲၢ်နံၣ်တီၢ်ပူၤတၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်ကစးထီၣ်မၤအီၤဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၂၀၁၉ အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လၢ ကမၤထွဲဒီကလုာ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အဖီတၢၣ် ဒီးတၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်ဆိတဖၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲတၢ် မၤန့ၢ်ထီၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢပှၤကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်ဖဲ ၂၀၃၀ ဒ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးပာ်လီၤအီၤလၢ ကီၢ်ပယီၤဒီကလုာ်တၢ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ၂၀၁၇-၂၀၂၁ အသိးလီၤ.
"ပတဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဆီၣ်ထွဲကျိၣ်စ့လွံၢ်ဖု လၢအဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ကကျဲးစၢးဟ့ၣ်ထီၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤလၢအါ တသ့ဖဲအသ့လီၤ." Oren Ginzburg, လၢအမ့ၢ် Access to Health Fund အပှၤနဲၣ်တၢ် စံး၀ဲဖဲတၢ် ဆဲးစုမုၢ်ကျၢၢ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအမူး ဖဲ မုၢ်ဆၣ်အနံၤလီၤ.
စ့တၢ်မၤစၢၤသးစူၢ်ကမၤစၢၤ ပှၤလၢတကၢကီၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ် ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လၢခွဲးယာ်ဖီခိၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. က လဲၤစိာ်တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲတၢ်လိၣ်အိၣ်ဒိၣ်ကတၢၢ်အလီၢ် ဒီးကဂုာ်မၤစၢၤတၢ်ဖဲ တၢ်လီၢ်လၢဘၣ်ဒိလၢ တၢ်ထီဒုၣ်ဒါအဃိ သ့ၣ်တဖၣ်အလီၢ် လၢကီၢ်ပဒိၣ်ပှၤဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်မၤ လဲၤတုၤကီအလီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်မၤန့ၢ် တၢ်အိၣ်စှၤအလီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၢ် ဖဲဆူၣ်ချ့တၢ်မၤန့ၢ်တၢ် အကံၢ်စီတထီၣ်ဘးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကပာ်လီၤဆီစ့တၢ်မၤစၢၤ ဒီးဂံၢ်ဘါအပီးအလီ ဒ်သိးတၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်မၤအကျိၤအကွာ်, တၢ်ကဂုာ်ဆဲးမၤ ဒီး သူၣ်ထီၣ်တၢ်မၤလၢအပူၤကွံာ်တၢ်မၤန့ၢ်တ့ၢ်လံအဖီခိၣ်, 3MDG Fund လီၤ.
Access to Health Fund ကဆီၣ်ထွဲကီၢ်ပယီၤအတၢ်မၤ လၢကြတီဆၢက့ၤတၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တၢ်သ့ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ညၢ်ဂိၢ်ယ HIV, တၢ်ပသိၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်, ဃုာ်ဒီးမိၢ်ဒီးဖိတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ် ချ့သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ကရၢကပာ်လီၤဆီစ့ၢ်ကီး ဂံၢ်ဘါ တၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကဆီၣ်ထွဲကီၢ်ပယီၤဆူၣ်ချ့တၢ်မၤအကျိၤအကွာ် ခီဖျိတၢ်ဘျၢလီၤစ့လၢ ပှၤကညီဂံၢ်ထံးကံၢ်စီ, တၢ် လိၣ်တၢ်ဆီလီၤပာ်လီၤ, ဒီးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအကျိၤအကွာ်တဖၣ်လီၤ.
"ပကသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ် ပကဘၣ်သူစ့ထဲလဲၣ် လၢ၀့ၢ်တကူၣ်ကီၢ်ဒိၣ်အပူၤ, ဆူၣ်ချ့ဒီးတၢ်လိၣ်ခိၣ်လိၣ်ကွဲကိတိာ် မ့ၢ်တဲလီၤတံၢ်ပှၤ ဘၣ်ဃး တၢ်ပာ်လီၤန့ၢ်စ့ထဲလဲၣ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ." အူထ့လွ့ၤ, လၢအမ့ၢ်ပှၤနဲၣ်တၢ် အစၢၤ လၢ၀့ၢ်တကူၣ်ကီၢ်ဒိၣ်ဆူၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤ စံး၀ဲလီၤ.
အခဲအံၤကီၢ်ပဒိၣ်ပာ်လီၤဆီစ့ထဲ ၃.၆၅ မျးကယၤ လၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် လၢစ့ဘးကၠဲးခဲလၢာ်အကျါ, လၢအမ့ၢ်တၢ်အစှၤ ဒိၣ်မးလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ပတီၢ် ဒီးဟီၣ်က၀ီၤထံကီၢ်ပတီၢ်အဂီၢ်, အဂ့ၢ် ဒီကလုာ်တၢ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ စံး၀ဲအဖီခိၣ် လီၤ.